Ymddengys bod y Blaid Geidwadol yn bwriadu cydweithredu efo'r UUP - un o bleidiau Gogledd Iwerddon. Y bwriad mae'n debyg ydi creu un blaid yn y pen draw gyda'r UUP yn diflannu a'r Ceidwadwyr yn cymryd eu lle yng Ngogledd Iwerddon.
Mae trefniant o'r fath yn gwneud synwyr i'r UUP, ac mae'n ail godi hen gyfeillgarwch gwleidyddol. Y Conservative & Unionist Party oedd enw swyddogol y Toriaid hyd yn gymharol ddiweddar. Tros yr ychydig flynyddoedd diwethaf mae'r UUP wedi cwympo o fod yn brif blaid y dalaith i fod yn bedwerydd o ran pleidlais yn etholiadau Cynulliad 2007. Un aelod seneddol sydd ganddi bellach - yn draddodiadol aelodau o'r UUP oedd y mwyafrif o ddigon o aelodau seneddol y dalaith. Nid yw'n ormod i ddweud bod yr UUP yn wynebu cael eu difa'n etholiadol petai patrymau diweddar yn parhau i ddilyn yr un cwrs. Plaid Doriaidd Prydain ydi eu hachubiaeth.
Arch elynion yr UUP ydi'r DUP - nid y pleidiau cenedlatholgar - a nhw sydd bellach yn dominyddu ochr unoliaethol gwleidyddiaeth y Gogledd. Maent yn gwahanol i'r UUP mewn sawl ffordd - dosbarth gweithiol ydi'r rhan fwyaf o'u cefnogwyr, mae ganddynt adain grefyddol gryf a nid oes ganddynt lawer o ddiddordeb yng ngwleidyddiaeth gweddill y DU. Er eu bod yn blaid unoliaethol yn swyddogol, maent ar un wedd yn genedlaetholwyr Gogledd Iwerddon mwy nag ydynt yn unoliaethwyr. Yn y gorffennol roedd gan yr UUP adain gref oedd yn credu mewn intigreiddio'n llawn efo'r DU. Polisi'r Blaid Geidwadol ydi cefnogi datganoli yn y Gogledd - ond maent yn sicr o fod a'u golygon mwy at Lundain nag ydi'r UUP.
Gall y trefniant newydd fod yn arwyddocaol. Mae'n hawdd rhagweld tri dewis i etholwyr Gogledd Iwerddon - (a) Pleidiau Cenedlaetholgar sydd eisiau intigreiddio efo'r De. (b) Plaid sydd yn gryf o blaid datganoli. (c) Plaid sydd yn gweld y Gogledd mewn cyd destun Prydain gyfan - ac a fydd o bosibl yn datblygu i fod o blaid intigreiddio efo gweddill y DU. Mewn rhyw ffordd bydd gwleidyddiaeth y Gogledd yn mynd yn fwy tebyg i wleidyiaeth yr Alban - gyda ffrwd sy'n amheus o ddatganoli, ffrwd sydd yn gefnogol i annibyniaeth, a ffrwd sy'n gefnogol i ddatganoli.
Gall yr hollt posibl yma mewn gwleidyddiaeth unoliaethol fod yn arwyddocaol. Tros y deg neu bymtheg mlynedd nesaf bydd y pleidiau unoliaethol yn colli eu mwyafrif etholiadol oherwydd newidiadau mawr sydd ar droed yn nemograffeg y Gogledd. 'Dydi hollt sylfaenol deallusol a gwleidyddol yn y garfan unoliaethol ddim am fod o gymorth i'r achos unoliaethol mewn cyfnod sydd am fod yn anodd iawn iddynt beth bynnag.
No comments:
Post a Comment